Pieter van Oort, geboren in 1804 in Utrecht, was een van de meest getalenteerde Nederlandse tekenaars van dieren en planten van zijn tijd. In opdracht van koning Willem I vertrok hij in 1825 naar de toenmalige Nederlandse koloniën in Zuidoost-Azië, om daar in dienst van de Natuurkundige Commissie de flora en fauna vast te leggen. Met de natuuronderzoekers van de Commissie reisde Van Oort tot zijn dood in 1834 rond in de regio, waar zij duizenden specimens verzamelden, beschreven en tekenden voor het net in Leiden opgerichte Rijksmuseum van Natuurlijke Historie.

Kunstenaar op Java bevat de volledige transcripties van de reisdagboeken die Pieter van Oort bijhield tijdens zijn reizen op Java. Hij beschrijft met veel oog voor detail zijn dagelijks leven, zijn ontmoetingen, het landschap en de monumenten, lokale gebruiken en oude verhalen. De in deze editie opgenomen selectie tekeningen, die hij tijdens en vlak na de Java-Oorlog (1825-1830) maakte, schetst een fascinerend beeld van een flora en fauna zoals die vandaag niet meer in de Indonesische archipel te vinden is.

De verslaglegging van Van Oorts latere reizen op Sumatra (1833 - 1834) is te vinden in deel 120 in de reeks van de Linschoten-Vereeniging: Kunstenaar op Sumatra.